Έχασα τα αρχεία μου! Τώρα;;

Όλοι κατά καιρούς έχουμε βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να χάσουμε ένα σημαντικό αρχείο. Ένα έγγραφο, μία εργασία, κάποια φωτογραφία… Ο κίνδυνος υπάρχει και αργά ή γρήγορα θα έρθει η ώρα η κακή. Ακούγεται απαισιόδοξη δήλωση, αλλά η πράξη έχει δείξει ότι είναι απλώς η αλήθεια. Όταν έρθει η άσχημη αυτή ώρα, αυτό που μετράει περισσότερο δεν είναι το τι θα κάνουμε από εκεί και πέρα αλλά το τι έχουμε κάνει πριν γίνει η καταστροφή. Ποια δηλαδή είναι τα μέτρα πρόληψης που έχουμε πάρει ώστε να περιορίσουμε τη ζημιά σε περίπτωση ατυχήματος.
Πριν δούμε τα μέτρα πρόληψης, ας δούμε τους συχνότερους λόγους στους οποίους οφείλονται οι απώλειες δεδομένων.
  • Αστοχία υλικού: Όλα τα μηχανήματα κάποτε χαλάνε. Και ο υπολογιστής μας είναι ένα μηχάνημα που δεν εξαιρείται από τον κανόνα. Η αστοχία υλικού είναι η περίπτωση βλάβης ενός εξαρτήματος ή ολόκληρου του υπολογιστή. Αυτές οι περιπτώσεις σχεδόν πάντα απαιτούν αντικατάσταση του εξαρτήματος ή και ολόκληρου του υπολογιστή.
  • Βλάβη στο σύστημα αρχείων: Τα αρχεία σε έναν σκληρό δίσκο δεν είναι άτακτα σπαρμένα εδώ  κι εκεί, αλλά βρίσκονται ταξιθετημένα σε μία δομή που ονομάζεται σύστημα αρχείων. Αν για κάποιο λόγο αυτή η δομή χαλάσει, χάνουμε κάποια ή όλα τα αρχεία που υπάρχουν στον δίσκο. Αυτή η βλάβη μπορεί να οφείλεται σε κακόβουλο λογισμικό (ιοί), σε μη κανονικό τερματισμό του λειτουργικού (όταν πχ κλείνουμε τον υπολογιστή από το κουμπί), σε δυσλειτουργία του λειτουργικού συστήματος ή σε αστοχία υλικού.
  • Βλάβη στο ίδιο το λειτουργικό σύστημα: Εάν το λειτουργικό σύστημα υποστεί βλάβη, τότε δεν είμαστε σε θέση να συνδεθούμε σε αυτό και να αποκτήσουμε πρόσβαση στα αρχεία μας.
  • Ακούσια διαγραφή αρχείου εξαιτίας λάθος χειρισμού: Η λεγόμενη “κεκτημένη” ταχύτητα μπορεί να μας κάνει απρόσεκτους και να σβήσουμε άθελά μας ένα ή περισσότερα χρήσιμα αρχεία.
  • Φυσική καταστροφή ή ληστεία: Πυρκαϊά, έκρηξη, πλημμύρες ακόμα και ληστεία είναι μερικές από τις περιπτώσεις που οδηγούν σε πλήρη απώλεια των δεδομένων.
Καθώς λοιπόν οι αιτίες της ζημιάς μπορούν να ποικίλουν, ομοίως και οι τρόποι πρόληψης πρέπει να λαμβάνουν υπόψη διάφορες παραμέτρους. Τα μέτρα πρόληψης στηρίζονται σε κάποιες παραδοχές.
  • Είναι απόλυτα βέβαιο το ενδεχόμενο της απώλειας δεδομένων
  • Ο ανθρώπινος παράγοντας δεν είναι αξιόπιστος. Συνεπώς, η διαδικασία θα πρέπει να είναι αυτοματοποιημένη και σε καθημερινή βάση. Ο ανθρώπινος παράγοντας περιορίζεται στην εποπτεία της όλης διαδικασίας ώστε να επέμβει μόνο αν η αυτόματη διαδικασία συναντήσει κάποιο πρόβλημα.
  • No single point of failure. Κάθε διαδικασία backup θα πρέπει να μην περιορίζεται στη λήψη αντιγράφων σε μία τοποθεσία (δίσκος, server, NAS, κλπ) αλλά να δημιουργεί αντίγραφα σε πολλαπλές τοποθεσίες.
  • Όταν έρθει η ώρα που θα απολεσθούν δεδομένα θα πρέπει να υπάρχει ένα πλάνο δράσης και επανάκτησης (disaster recovery plan).
Με βάση όλα τα παραπάνω, μία αξιόπιστη διαδικασία backup και γενικότερης πρόληψης απαρτίζεται από τους παρακάτω κανόνες.
  • Δημιουργία τακτικής (συνήθως καθημερινής) και αυτόματης διαδικασίας backup .Υπάρχουν προγράμματα που αναλαμβάνουν τη διαδικασία και στο τέλος ενημερώνουν για την πλήρη πορεία των εργασιών. Έτσι ο χρήστης ενημερώνεται απλώς ότι το backup τηρήθηκε επιτυχώς ή ότι υπήρξαν κάποια προβλήματα.
  • Διατήρηση ιστορικού αρχείου backup. Δεν ωφελεί να υπάρχει μόνο ένα αντίγραφο (πχ της προηγούμενες μέρας). Συχνά αντιλαμβανόμαστε ότι λείπει ένα σημαντικό αρχείο μερικές μέρες μετά από την ημέρα που αυτό χάθηκε. Αυτό συμβαίνει συνήθως στην περίπτωση της ακούσιας διαγραφής αρχείων. Οπότε, η διαδικασία πρέπει να προβλέπει τη δυνατότητα αποκατάστασης ενός αρχείου σε παλαιότερες “εκδόσεις” για αρκετές μέρες πίσω.
  • Χρήση περισσότερων του ενός αποθηκευτικού μέσου αντιγράφων ασφαλείας. Πχ μπορούμε σε έναν δίσκο να τηρούμε καθημερινά αντίγραφα, ενώ σε έναν δεύτερο να τηρούμε κάθε 1η του μήνα ή κάθε εβδομάδα.
  • Διατήρηση ενός αντιγράφου σε διαφορετική φυσική τοποθεσία. Πχ μπορούμε το δίσκο με το μηνιαίο backup να τον διατηρούμε σε άλλο χώρο (σπίτι, γραφείο ακόμα και θυρίδα σε τράπεζα)
  • Αδιάλειπτη παροχή ρεύματος (UPS). Η διακοπή του ρεύματος μπορεί να προκαλέσει αστοχίες στο υλικό. Ακόμα όμως και όταν δεν συμβαίνει αυτό, η μη κανονική διακοπή της λειτουργίας του υπολογιστή οδηγεί σε προβλήματα στο σύστημα αρχείων, τα οποία δεν είναι πάντοτε αναστρέψιμα. Η χρήση ενός UPS και του κατάλληλου προγράμματος που αναλαμβάνει την αυτόματη και κανονική διακοπή της λειτουργίας του υπολογιστή σε περίπτωση διακοπής ρεύματος αποτρέπει τέτοια προβλήματα.
  • Προστασία από ιούς. Υπάρχουν πολλά αξιόλογα τέτοια προγράμματα, αρκετά μάλιστα είναι δωρεάν. Συμβουλευτείτε παλαιότερή μας ανάρτηση σχετικά με το θέμα.
  • Συστήματα πολλαπλών δίσκων (RAID). Αφορά κυρίως servers σε επιχειρησιακά δίκτυα. Οι RAID συστοιχίες επιτρέπουν την απρόσκοπτη λειτουργία του server και τη διαθεσιμότητα των δεδομένων ακόμα και σε περίπτωση αστοχίας ενός ή και περισσοτέρων σκληρών δίσκων.
Έχοντας κάνει τα παραπάνω, κρατήστε ένα αντίγραφο ασφαλείας με τη σχετική εφαρμογή και στη συνέχεια προσπαθήστε να επαναφέρετε ένα αρχείο. Αυτό θα δώσει μία εξοικείωση με την εφαρμογή backup, πράγμα που θα βοηθήσει στην εύκολη και ψύχραιμη αντιμετώπιση ενός ατυχούς περιστατικού στο μέλλον. Εφαρμογές backup υπάρχουν πολλές, αλλά σίγουρα υπάρχει μία βασική τέτοια εφαρμογή ενσωματωμένη στο λειτουργικό σύστημα. Στα Windows υπάρχει η εφαρμογή Windows Backup που στη γενική περίπτωση κάνει πολύ καλή δουλειά.
Κλείνοντας, δίνουμε κάποιες χρήσιμες συμβουλές σε περίπτωση απώλειας αρχείων ενώ δεν υπάρχει κανένα αντίγραφο ασφαλείας.
  • Όχι πανικός
  • Όχι πειραματισμοί
  • Απευθυνόμαστε σε έναν ειδικό
  • Κλείνουμε τον υπολογιστή και δεν τον χρησιμοποιούμε, γιατί η χρήση του μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες αποκατάστασης των αρχείων που χάθηκαν.
  • Σχεδόν πάντα είναι δυνατή η αποκατάσταση των αρχείων, ακόμα και σε περιπτώσεις μεγάλης ζημιάς. Αν και οι εταιρίες που εξειδικεύονται στον τομέα συχνά έχουν τσουχτερό τιμοκατάλογο, το σημαντικό είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις επιτυγχάνουν την επαναφορά των χαμένων αρχείων.
Η παροιμία σχετικά με των φρονίμων τα παιδιά εξακολουθεί να ισχύει και στον χώρο της πληροφορικής!
email